In een wereld die constant verandert, staat ook de RvT voor nieuwe uitdagingen. De maatschappij is dynamischer dan ooit, met technologische ontwikkelingen, economische groei en veranderende wetgeving. Hoe ga je hier als toezichthouder mee om? RvT-voorzitter Anne-Marijke van Dijk deelt haar ervaringen en inzichten over het inspelen op maatschappelijke transities en het behouden van een goede balans tussen bestuur en toezicht.
“Als RvT moet je verder kijken dan de dagelijkse gang van zaken”, legt Anne-Marijke uit. “Je bent niet alleen verantwoordelijk voor de financiële huishouding of de kwaliteit van het onderwijs, maar je hebt ook een bredere maatschappelijke rol. Dat betekent dat je als toezichthouder oog moet hebben voor de veranderingen in de samenleving. Neem bijvoorbeeld digitalisering. Wat betekent dat voor de toekomst van het onderwijs en hoe moet onze school daarop inspelen?”
Schakelen met maatschappelijke transities
Anne-Marijke benadrukt het belang van vooruitdenken en strategisch handelen. “Wij kwamen tot het inzicht dat er een professionaliseringsslag nodig was, zowel voor de RvT als voor onszelf. We hebben gekeken naar hoe we als toezichthouders actief kunnen bijdragen aan de toekomst van de school, en hoe we maatschappelijke transities in ons toezichtplan kunnen verwerken.”
Volgens Anne-Marijke begon dit proces met een aantal belangrijke stappen:
- Toezichtplan opstellen – Wat is onze visie op toezicht en ons kader, en hoe willen we toezicht gaan houden de komende periode?
- Buitenwereld verkennen – Wat speelt er in de regio en in de maatschappij dat invloed heeft op de school?
- Kennisniveau verhogen – Hoe kunnen we ons als RvT blijvend ontwikkelen om relevant te blijven?
“Die externe blik is cruciaal”, legt ze uit. “We halen kennis van buiten naar binnen om ons eigen niveau als RvT op orde te houden. Dit helpt ons om onze rol als sparringpartner van de bestuurder goed te vervullen.”
Balans tussen toezicht en bestuur
Anne-Marijke sluit af met een belangrijke les voor elke toezichthouder: “Het is verleidelijk om vanuit enthousiasme of betrokkenheid op de stoel van de bestuurder te gaan zitten, maar dat is niet de rol van de RvT. Je wilt een goede sparringpartner zijn en bijdragen aan het grotere geheel, zonder de grenzen van het toezicht te overschrijden. Daarbij blijft de dialoog altijd het belangrijkste instrument.”
Volgens Anne-Marijke moet je als RvT vooral niet op de inhoud van het bestuur gaan zitten, maar juist op het proces of de interactie. “Je moet elkaar continu blijven bevragen. Als RvT ben je een kritische partner. Zo houd je elkaar scherp. Je werkt altijd vanuit het gezamenlijke belang, in ons geval het belang van de school en de leerlingen. Het draait om goed overleg en afspraken maken. Je wilt een goede sparringpartner zijn en bijdragen aan het grotere geheel, zonder de grenzen van het toezicht te overschrijden. Daarnaast ben je tevens de werkgever van het bestuur. Daarbij blijft de dialoog altijd het belangrijkste instrument.”
De veranderende omgeving vraagt om flexibele en wendbare toezichthouders die met één oog naar de toekomst kijken en met het andere oog op het heden blijven letten. “We hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid, niet alleen voor wat er nu gebeurt, maar ook voor wat er in de toekomst nodig is”, besluit Anne-Marijke.
Wil je meer weten over hoe je als RvT effectief kunt inspelen op maatschappelijke transities? Caroline begeleidt verschillende keren per week RvT’s en biedt praktische inzichten en handvatten die jouw toezichtrol kunnen versterken.