Nóg vaak genoeg zie ik mensen ‘ja’ knikken als ik ze vertel over toezicht houden nieuwe stijl. Maar of ze de betekenis ervan écht aan iemand kunnen overbrengen en of ze toezicht houden nieuwe stijl daadwerkelijk kunnen toepassen, is een tweede. Om dit te verhelderen geef ik antwoord op 3 vragen over toezicht houden nieuwe stijl.

Wat is toezicht houden nieuwe stijl? 

De toezichthouder nieuwe stijl is ambitieus en vergadert meer dan zes keer per jaar: zoveel als nodig is. Deze toezichthouder is intrinsiek gemotiveerd, wil leren en is aanspreekbaar op het eigen functioneren en op het uitvoeren van het toezicht. Het is overigens net zo vaak een vrouw als een man vanaf een gemiddelde leeftijd van achter in de twintig tot zo’n zestig jaar.

Het gaat daarbij niet alleen om hoeveel kennis en ervaring je hebt. Het gaat vooral om wie je bent, en over welke vaardigheden je beschikt. Kennis is immers in te huren. De toezichthouder nieuwe stijl omarmt digitalisering, duurzaamheid, diversiteit en inclusiviteit, en andere transitie elementen. Is open en transparant. En gaat het gesprek aan met mensen in de organisatie.

In het toezicht werkt deze toezichthouder vooral samen met collega-toezichthouders en interne stakeholders voor goed toezicht, ieder vanuit z’n eigen rol. Er moet immers draagvlak zijn voor het toezicht. Inzicht in welke waarden en normen je met elkaar deelt. En hoe je waarde toevoegt en daarop reflecteren zijn voorwaarden voor die goede samenwerking. De toezichthouder nieuwe stijl krijgt energie van klankborden en advies geven aan de bestuurder, en controleert als dat (wettelijk) echt nodig is.

Wat doen toezichthouders nieuwe stijl anders? 

Toezichthouders nieuwe stijl doen hun werkzaamheden veel meer vanuit hun eigen kracht en niet vanuit macht en positie. Van daaruit kijken ze naar vraagstukken als: Wat voor team zijn wij? Waar liggen onze sterktes en verbeterpunten? Wat zijn onze gedragspatronen? Hoe kunnen wij waardevol zijn voor de organisatie en de bestuurder? 

In de klassieke stijl van toezicht houden wordt veel meer uitgegaan van opgedane ervaringen die automatisch lijken te gelden voor de organisatie waarop ze toezicht houden. Ze zenden veel meer en gaan er (stiekem) vanuit dat wat zij vinden, de bestuurder ook maar móet doen. Waarbij ze veel meer gericht zijn op inhoud. Terwijl de toezichthouder nieuwe stijl gericht is op de inhoud én op proces, interactie en emotie die daarbij horen. Toezichthouders nieuwe stijl zijn veel proactiever in wat er voor de organisatie aan zit te komen, en hoe je daar in het toezicht op kunt anticiperen. 

Hoe uit de nieuwe stijl van toezicht houden zich in de manier van werken binnen de RvT? 

Je ziet dat toezichthouders nieuwe stijl veel meer focus aanbrengen in hun toezicht, en die themagewijs behandelen. Thema’s die een grote rol spelen in transities: digitalisering, duurzaamheid, netwerken, samenwerken, enz.. Thema’s die toegespitst zijn op maatschappelijke waarden en missies die organisaties voorstaan. Daarvoor zijn meer feminiene waarden nodig. Ofwel: vrouwelijke waarden die meer gericht zijn op de lange termijn, het minder nemen van risico’s en meer gericht zijn op relaties. Daarnaast zie je dat toezichthouders nieuwe stijl goed reflecteren op hun eigen gedrag: op wat én hoe ze het doen. Ze staan niet 1 x per jaar stil bij alleen een zelfevaluatie, daar zijn ze voortdurend mee bezig. 

Als een toezichthouder nieuwe stijl iets van een ander vindt, dan wordt dit vaak gelijk uitgesproken. Zo is er rondom een vergadering ruimte voor een voor- en nazit, of wordt dit in de vergadering besproken. Op deze manier leer je sneller.
Stel, in een vergadering moet een belangrijk besluit genomen worden, en je weet van elkaar dat de denkstijl van de zwarte hoed* (advocaat van de duivel) in de RvT van nature ontbreekt. Dan kan er in de voorzit afgesproken worden dat er extra aandacht is tijdens de vergadering om het besluit ook vanuit deze rol en dit perspectief te bekijken. In de nazit kijk je terug of dat goe dis gegaan, en of dit het gewenste effect heeft gehad. 

*Methodiek van Edward de Bono: “De zes hoofddeksels”

Wil jij je verder verdiepen in toezicht houden nieuwe stijl? Neem dan eens deel aan de Oriëntatieweek Is toezichthouder worden iets voor mij? Of neem contact op met Caroline Wijntjes voor een verdiepingsmodule die bij jou past.