Martin Charles is een allround HR professional: als business partner geeft hij advies en is hij sparringpartner voor bestuur, directie en management bij HR vraagstukken. Daarnaast is hij actief als trainer, coach en recruiter. Waarbij hij deze laatste positie onder andere uitvoert binnen het netwerk van De Erkende Toezichthouder. We stellen hem de vraag: waar let je nu eigenlijk op bij het werven van toezichthouders met de portefeuille ‘financiële en maatschappelijke impact’? Waar wordt een kandidaat op getoetst? Martin vertelt welke kwaliteiten van belang zijn.
“De financiële positie van een organisatie was, is en blijft een belangrijk aandachtsgebied binnen een RvT, maar tegenwoordig is dat allang niet meer voldoende. Stel, een organisatie staat er financieel goed voor, dan kunnen er tegelijkertijd allerlei dingen gebeuren die van invloed zijn op de maatschappelijke impact van een organisatie wat helemaal niet wenselijk is. Hoe vind je daar een juiste balans in?”
Financiële vs. maatschappelijke impact
Een actueel onderwerp haalt Martin aan met de energiecrisis waarin we ons momenteel bevinden. “Energiebedrijven zitten enorm in de lift, behalen winsten als nooit tevoren, en dit alles is het gevolg van een oorlog en gestegen prijzen. Als lid van een RvT kun je enerzijds een energiebedrijf complimenteren met deze groei. Anderzijds is het even zo goed belangrijk dat er aandacht is en blijft voor vraagstukken van maatschappelijke impact. Wat doet deze prijsstijging met onze afnemers? Wij verdienen extra geld, maar wat als onze afnemers dit niet meer kunnen opbrengen? De maatschappelijke impact van de keuzes die een organisatie maakt, zijn tegenwoordig minstens zo belangrijk als de financiële resultaten.” Het is belangrijk dat deze koppeling heel duidelijk is. Financiële impact is al sinds jaar en dag een belangrijk aandachtspunt binnen een RvT, maar tegenwoordig kijken we veel breder dan dat. We kijken niet alleen naar dat plusje onderaan de streep. Maar naar het hele verhaal, zoals dat in de organisatie en daarbuiten leeft. En stellen vragen of we op maatschappelijk vlak kunnen verbeteren. Een RvT toetst of dat voldoende is en of ze hierin kunnen aanvullen.”
Vertaalslag
De competenties waar Martin naar zoekt bij potentiële kandidaten? “Nieuwsgierigheid en creativiteit. Dat heb je als toezichthouder namelijk nodig om de juiste vragen te stellen. Je merkt al snel dat wanneer iemand meer vragen stelt, hij of zij écht geïnteresseerd is. Niet om zomaar een vinkje achter een vraag te kunnen zetten, maar om het antwoord achter een antwoord te ontdekken. Door vragen te stellen ontdek je hoe iemand in elkaar zit, hoe een organisatie werkt, wat iemands kwaliteiten zijn. Dat heb je nodig om de vertaalslag te maken naar de impact die keuzes en ontwikkelingen in een organisatie gaan hebben op de lange termijn. Zodat je wetten, regelgeving, financiële rapporten, koersdocumenten of visieplannen niet alleen toetst, maar vooral denkt aan de consequenties en impact ervan.” Kortom, of de verbinding gelegd wordt tussen dat plusje onder aan de streep en de maatschappelijke ambities van de organisatie.
Acteren op verschillende niveaus
Maar hoe ontdek je of een potentiële kandidaat voldoende over de juiste competenties beschikt op zowel financiële als maatschappelijke impact? “Enerzijds komt het neer op het stellen van de juiste vragen. Anderzijds is het van belang dat een kandidaat in staat is om op verschillende niveaus te acteren. Dit kun je op verschillende manieren achterhalen.
Zo kun je een casus voorleggen, mensen zelf voorbeelden laten noemen en ze triggeren door het stellen van de juiste vragen. Denk aan: waarom doen we wat we doen? Hoe denkt de organisatie hier invulling aan te geven? Welke opties hebben we? Wat is het zichtbare effect ervan? Wat levert het ons in maatschappelijke zin op, niet in euro’s?” Een casus voorleggen is wat Martin betreft een effectieve manier om te toetsen wat voor toezichthouder iemand is. “In de zorg bijvoorbeeld spelen vele maatschappelijke issues. In Nederland zijn we gewend om vanuit onze beste intenties ouderen zo goed mogelijk te verzorgen. Waarbij tegenwoordig steeds vaker de vraag wordt gesteld: wat is de achtergrond van iemand in een verpleeghuis? Wat heeft iemand in z’n leven gedaan? Kunnen we daarop inspelen in de wijze waarop we onze zorg aanbieden? Met andere woorden: in hoeverre ken je de zorgvrager?
Maatschappelijke impact gaat namelijk over heel andere dingen. Je stelt een ander soort vragen dan die van de harde cijfers om invloed hebben op de financiën. Om de financiële impact te achterhalen stel je vragen als: hebben we voldoende mensen om de geplande zorg te verlenen? Om de maatschappelijke impact echter te achterhalen stel je vragen als: waar wordt aan voorbij gegaan? Of: wat heeft onze oudere in het verpleeghuis nodig? Dat levert heel andere discussies binnen een RvT op, en als het goed is (sociale) meerwaarde.”
Blijf weg bij aannames
Wat Martin betreft gaat het vooral om de inhoud die kandidaten geven aan bepaalde vraagstukken. “Als je merkt dat mensen op twee aspecten antwoord geven in plaats van op vijf, dan kun je daar je conclusies uit trekken. Van belang is dat mensen op verschillende niveaus kunnen redeneren; hoe een organisatie (strategie), een team (activiteiten of plannen) of een persoon (effect) een vraagstuk benadert. Hoe breder dat is en hoe meer verschillende niveaus, hoe beter iemand toe berust is op zo’n portefeuille!” Als laatste tipt Martin nog: “Blijf vooral weg bij aannames! Focus je ook op dingen die je op een positieve manier ter discussie kan stellen. Stel iets gaat goed, dan kun je je afvragen: kan het nog beter? Je wilt dat mensen zelfs op basis van dat iets goed gaat nog steeds de vraag stellen: kan het nóg beter? Ik trigger mensen om juist dit los te krijgen. Ik laat mensen voorbeelden noemen hoe ze iets benaderen. Ik kijk hoe ze met een vraag omgaan. Welke insteek kiezen ze? Welke niveaus betrekken ze in hun analyse? Je kijkt allang niet meer alleen naar iemands achtergrond, maar even zo goed naar de voorbereiding en het analytisch niveau.”
Wil jij als toezichthouder effectiever zijn in je toezicht op financieel gedrag, data en informatie? Schrijf je dan in voor de online verdiepingsmodule Toezicht op financiën & business intelligence. Leer bijvoorbeeld meer over het uitwerken van impact en gedrag in jullie toetsingkader op een manier die werkt voor jouw RvT.