Het vertrouwen staat onder grote druk. De beroepsgroep van toezichthouders en commissarissen heeft immers een behoorlijke deuk opgelopen de afgelopen jaren.
Zodanig dat er veel maatschappelijke en politieke druk is ontstaan om ernstige misstanden in de toekomst zoveel mogelijk te voorkomen.
Maar er is meer. Ook kritiek op het functioneren van toezichthouders en commissarissen is een wederkerend thema.
Dit slechte imago en de trage ontwikkeling in de professionalisering van de meeste toezichthouders straalt dan ook af op toezichthouders die uitstekend toegevoegde waarde leveren.
En je begrijpt, die hebben er last van dat het vertrouwen afbrokkelt. Want bij gebrek aan vertrouwen daalt de productiviteit, de moraal en de motivatie. En grijpt de overheid in.
Om succesvol te zijn als toezichthouder is de ontwikkeling van een vertrouwensrelatie met de stakeholders en bestuurder cruciaal.
Immers jouw legitimiteit wordt bepaald door de stakeholders!
Wanneer de stakeholders jou vertrouwen, leveren ze extra inspanningen. Zeker als ze het gevoel hebben zelf vertrouwd en serieus genomen te worden.
Succesvolle toezichthouders voldoen aan het verwachtingspatroon van de bestuurder en de stakeholders, zowel naar binnen als naar buiten toe zijn er geen grenzen aan hun aanspreekbaarheid. Er is sprake van open communicatie met kritische interactie.
Waarom krijgen we dat vertrouwen als beroepsgroep dan niet, ondanks alle stappen die al gezet zijn?
We moesten van ver, heel ver komen. De ivoren toren, daar zijn de meeste toezichthouders inmiddels wel uit.
De trage ontwikkeling echter in de professionalisering schiet nog altijd behoorlijk te kort.
Stakeholders vragen zich af of de toezichthouder wel de realiteit ziet, ze vinden dat er te weinig dialoog is en uit onderzoek* blijkt dat meer dan de helft van de bestuurders uit de zorg vindt dat de rol van de toezichthouder als sparringpartner verbetering behoeft.
Vertrouwen hebben en houden is één van de meest krachtige factoren om als toezichthouder je werk goed te kunnen doen.
Hoe bouw je dat vertrouwen weer op?
Daarom 7 tips voor het bouwen van vertrouwen naar je bestuurder en andere stakeholders:
1. Manage het verwachtingspatroon
Niet iedereen in je omgeving weet wat ze van de toezichthouder kunnen verwachten. Laat weten wat toezicht houden inhoudt, dat je empathisch luistert, sfeer proeft, verhoudingen doorgrondt en besluitvormingsprocessen doorziet e.d. En pas oordeelt in de RvT als je alle stakeholders hebt gesproken.
2. Plaats jezelf in de schoenen van de bestuurder, zonder ermee te gaan lopen
Bekijk situaties vanuit het virtuele oogpunt van de bestuurder. Denk bij jezelf: ‘Als ik zag wat er net gebeurde en ik wist niet wat ik weet als bestuurder, hoe zou ik reageren? Wat zou ik denken?’ Een flinke dosis empathie kan je helpen om te beoordelen hoe jouw vragen als toezichthouder worden ontvangen.
3. Vraag om feedback van je stakeholders
Hoe verantwoord jij je naar buiten toe, en aan wie?
Welke waardering wil de stakeholder van de RvT?
Maak duidelijk dat respectvolle feedback welkom is, zelfs als je het er niet mee eens bent. Laat je houding de volgende stelregel weerspiegelen: ’Ik kan niet garanderen dat ik het met je eens zal zijn, maar ik vind het belangrijk dat ik weet wat je denkt.’
En zorg dat er een goede terugkoppeling is op alle punten, juist als er anders wordt besloten.
4. Wees transparant
Wees over je werk als toezichthouder zo transparant mogelijk. Wanneer beslissingen moeilijk en hard zijn geef je interne stakeholders een kijkje in de keuken. Dat zal helpen bij het opbouwen van vertrouwen voor een moeilijke keuze.
5. Wees eerlijk en bied excuses aan
Fouten komen toch uiteindelijk uit. Als je eerst zaken anders hebt neergezet dan dat ze in werkelijkheid zijn, dan zal dat mensen frustreren. Zeker als er fouten zijn gemaakt. Toezichthouders zijn ook mensen! Excuses aanbieden volstaat in veel gevallen. En doe het de volgende keer goed.
6. Houd jezelf en anderen verantwoordelijk
Als een bestuurder niet voldoende presteert onderneem dan actie. Het maakt niet uit hoe betrouwbaar je bent als toezichthouder. Als jij je bestuurder niet goed ondersteunt dan verliest men het vertrouwen in jouw capaciteiten als toezichthouder. Toon lef en professionaliteit om die stap te zetten.
7. Geef vertrouwen
Geef vertrouwen om vertrouwen te krijgen. Het is effectiever om ervan uit te gaan dat de bestuurder en de stakeholders betrouwbaar zijn tot het tegendeel is bewezen. In plaats van te wachten met vertrouwen geven totdat er bewijs is. Als stakeholders voelen dat ze vertrouwd worden door hun toezichthouder, dan zullen ze eerder hun vertrouwen schenken.
Wat zijn jouw ervaringen met vertrouwen? Geef je reactie of tips aan andere toezichthouders hieronder.
Veel succes!
* Bestuurder, voldoende uitgedaagd? Onderzoek in 2013 uitgevoerd door het GITP in opdracht van het Nationaal Register en de NVTZ.