We geven het misschien niet graag toe, maar vrijwel iedere toezichthouder voelt zich wel eens angstig of bang. Dat je een verkeerd besluit neemt in de RvT bijvoorbeeld, met misschien wel vérstrekkende gevolgen. Volstrekt ondenkbaar is dat natuurlijk ook niet; bij risicovolle en complexe zaken moet je er immers niet aan denken om aansprakelijk gesteld te worden als je toezicht niet goed is.
Maar het begint natuurlijk al op veel kleinere schaal. Vroege voortekenen, als voorbode van iets wat komen gaat.
Intuïtief voel je dat het ‘mis’ gaat, maar aarzelt om in te grijpen. Want welk gedoe haal je jezelf daarmee wel niet op de hals?
Je weet dat jouw mening ertoe doet, maar die wijkt af van de mening van de andere RvT-leden. Hoe reageert de RvT als jij van je laat horen? Is er wel behoefte aan échte kritiek, of niet? Word je nog wel serieus genomen als je het laat ‘schuren’?
Maar ook op een ander niveau kan angst je als toezichthouder parten spelen. Want hoe gaan toezichthouders om met het toenemend aantal vrouwen in de RvT? Of met de jonge generatie met andere denkbeelden?
Je ziet het, je bent niet de enige. En gelukkig zijn angst en onzekerheid steeds beter bespreekbaar. Ook in de RvT! Overigens kent angst ook mildere vormen. Want wie kent niet het gevoel van ‘je niet op je gemak voelen’, onrust en bezorgdheid? Over het algemeen zijn deze gevoelens breder geaccepteerd en beter bespreekbaar. Woorden als bang en angstig kunnen immers verlammend werken, en dat is natuurlijk niet de bedoeling.
Maar hoe doe je dat dan: je bezorgdheid delen in de RvT? Gewoonweg je standpunt poneren zal inderdaad leiden tot de negatieve reactie waar je bang voor bent. Gelukkig heeft de toezichthouder nieuwe stijl geleerd hoe hij zijn intuïtie voor zich kan laten werken. Hij weet wie hij is als persoon en met welke intrinsieke motivatie hij zich aan de organisatie heeft verbonden.
Hij heeft een antenne voor het krachtenveld waarin de organisatie zich bevindt. Hij kan het zo moduleren dat dit geaccepteerd wordt. Durft te zeggen wat hem verstandig lijkt voor de organisatie. Zo staat het probleem centraal en niet de ‘ego’s’ die erbij betrokken zijn.
Zo begeleidde ik een RvT die onder druk van een fusie hun onderlinge samenwerking wilde verbeteren. Er was één toezichthouder die zijn twijfels uitte over de fusie, maar toen hij daar opnieuw op wilde terugkomen werd dit door de anderen ‘de kop ingedrukt’.
Totdat voor de andere RvT-leden zichtbaar werd dat dit hun besluitvorming verkrampte, met ongewenste consequenties.
De RvT draaide 180˚: nu moest iedere toezichthouder vertellen hoeveel vertrouwen en hoeveel twijfels hij had in de fusie. Dat leverde voor elkaar een verrassend beeld op! Er waren er meer die twijfels hadden. Zo werd afgesproken dat een toezichthouder de rol van de “advocaat van de duivel” in iedere vergadering op zich mocht nemen. Door de twijfels bij herhaling ‘af te pellen’ hielp dat de risico’s beter te doorgronden. Zo ontstond er ruimte voor een goede besluitvorming. De bestuurder en de stakeholders lieten weten dat zij een grotere betrokkenheid voelden bij de RvT, die hun vertrouwen gaf…
Je bent nodig, als toezichthouder nieuwe stijl! Jij bent je als geen ander bewust van angst als leidraad. Bij jezelf, maar ook bij anderen. Praten over bezorgdheid en onzekerheid creëert verbondenheid in de RvT. En dat komt de discussies zeker ten goede en geeft ruimte aan jouw intuïtie en creativiteit in de vergadering. Zo kom je met minimale inspanning gezamenlijk tot een maximale én effectievere besluitvorming. Dan wordt toezicht houden plezierig, reflecterend én inspirerend voor de organisatie!
Leer o.a. de praktische vaardigheden van de toezichthouder nieuwe stijl en de valkuilen van groepsprocessen in onze basismodule Op weg naar Nieuw Toezicht
Heb je andere tips voor toezichthouders & commissarissen? Deel die dan met ons hieronder! Dank je wel.