Een voorwaarde voor goed toezicht is dat je als toezichthouder beschikt over de juiste informatie. Dat vraagt meer van je dan afwachten wat de bestuurder je aanreikt. En juist dát vereist een andere vaardigheid: jij moet zelf zorgen dat je precies boven water krijgt wat nodig is voor een goed advies, standpunt of besluit.
Onderschatte vaardigheid
Die vaardigheid blijkt in de praktijk niet eenvoudig te zijn. Het stellen van kritische en constructieve vragen is een competentie op zich en wordt bovendien steeds belangrijker. Toezichthouders hebben de neiging deze vaardigheid enigszins te onderschatten. Want ja, hoe hoe moeilijk kan het zijn, het stellen van een vraag?
Stakeholders denken daar anders over
Gelukkig is er binnen toezicht nieuwe stijl steeds meer behoefte aan verdieping van deze vaardigheid, vooral in relatie tot het contact met stakeholders. Een groeiende groep toezichthouders realiseert zich steeds beter het belang van een goed werkende relatie met deze groep, en wil tevens goed beslagen ten ijs te komen in het gesprek met de bestuurder. Het stellen van de juiste vragen én de vragen stellen op de juiste manier, is daarvoor essentieel.
Zet je reële status in
De Erkende Toezichthouder ondersteunt toezichthouders in het proces van kritisch en constructief doorvragen, én voegt daar ook nog een heel belangrijk ander aspect aan toe, namelijk het gebruiken van je status in het gesprek. Dit is gebaseerd op een speltechniek uit de theaterwereld. Het gaat daarbij om je reële status en niet om je sociale status. De reële status is de positie die je ten opzichte van iemand anders inneemt als het gaat om gedrag of de relatie die je met iemand hebt, en wordt bepaald door de situatie waarin je je op dat moment bevindt.
Bewustwording
De reële status kun je verbeelden als een schaal die loopt van laag naar hoog. De gedragskenmerken aan de beide uiteinden zijn heel duidelijk herkenbaar. Als we kijken naar spreken en stemgebruik, zien we bijvoorbeeld:
Daarnaast zijn er nog tal van andere non-verbale uitingen van hoge en lage reële status, zoals de mate waarin je ruimte inneemt, je plek in de RvT kiest, de mate van oogcontact, het gebruik van gebaren, lichaamshouding, gezichtsuitdrukking etc. Tijdens de verdiepingsmodule ‘De juiste vragen stellen; het lijkt zo simpel!’ zorgt dit onderdeel van de lesstof en de oefeningen steeds voor de nodige eye-openers. Je leert je bewust te zijn van je eigen status, waarbij je tegelijkertijd weet dat je de mogelijkheid hebt om de hele bandbreedte van de schaal in te zetten. Dit maakt dat je in iedere situatie bewust kunt kiezen hoe je je opstelt, en op wat voor manier je je vragen stelt. Je leert het ‘vragen stellen’ dus effectiever inzetten.
Ken je rol en het effect
Je hebt ondertussen vast bovenstaand mechanisme herkend. Misschien schieten je al situaties te binnen waarin je je hoge status inzette en waarin dit niet werkte. Gebruikte je grote gebaren, moeilijke woorden en expliciete taal, waardoor je gesprekspartner waarschijnlijk dichtsloeg. Je verbale en non-verbale communicatie riepen een reactie op die jou niet verder hielp. Als de juiste informatie verzamelen je doel is, is het nodig om te communiceren op basis van gelijkwaardigheid. Het is een van de kenmerken van toezicht nieuwe stijl.
Praktijkgericht oefenen
Tijdens de verdiepingsmodule leer je wat je eigen communicatiestijl is en wat de andere stijlen vertegenwoordigen. Je oefent met vragen in verschillende praktijksituaties in het toezicht, en merkt wanneer je vragen effectief zijn en wanneer niet, zoals onder andere de techniek van de reële status. Je leert tevens hoe je jouw vraagtechnieken verrijkt, een reactie op je vraag interpreteert en ook hoe je de communicatie binnen je RvT bespreekbaar maakt.
Extra oefensessie
het aanleren van nieuwe vaardigheden is gebaat bij veel oefenen. De verdiepingsmodule geeft je daarom extra de mogelijkheid om met praktijksituaties te oefenen die je zelf inbrengt. Het resultaat is dat je krachtige vragen weet te stellen op basis van luisteren op verschillende niveaus en in interactie met de andere leden van de RvT/RvC en de bestuurder.
Hier vind je meer informatie over de verdiepingsmodule ‘De juiste vragen stellen; het lijkt zo simpel’
Deze vindt alleen op locatie plaats. Je kunt je ook meteen inschrijven.
Ook voor een zelfevaluatie, in-company of professionaliseringstraject.
Heb je vragen? Stel ze gerust en neem contact op
met Caroline Wijntjes.