Kunnen toezichthouders klassieke en nieuwe stijl dat aan?
Kunnen klassieke toezichthouders van de systeemwereld wel constructief samenwerken met toezichthouders nieuwe stijl, die toezicht houden op de leefwereld van de klant?
Het is een vraag die ik steeds vaker hoor tijdens het ondersteunen van zelfevaluaties en in de Opleiding tot Toezichthouder Nieuwe Stijl. Reden genoeg dus om er eens wat dieper op in te gaan.
Ik merk dat het gesprek over klassieke of nieuwe stijl al snel gaat over ‘goed’ en ‘fout’, terwijl een oordeel eigenlijk niet op z’n plaats is. Verschillende toezichtstijlen hebben ieder hun eigen kenmerken, net als leiderschapsstijlen. Welke stijl het beste is hangt af van de context waarin de RvT zich bevindt. Daarbij moet je voor ogen houden dat de huidige maatschappelijke ontwikkelingen en de verschillende stakeholders daarin expliciet vragen om de nieuwe stijl van toezicht houden. Welke stijl je hanteert, is dus een bewuste keuze!
Als je wilt weten hoe je als toezichthouder van de klassieke of de nieuwe stijl goed kunt omgaan met de andere (paradoxale) stijl, hanteren we een viertal stappen:
- Herkennen van de verschillende stijlen van toezicht
- Bewust worden van je eigen stijl van toezicht
- Ontwikkelen van de paradoxale stijl
- Toepassen van de juiste stijl
Herkennen van de verschillende stijlen van toezicht
Kenmerken van de verschillende toezichtstijlen komen uitgebreid aan de orde. We bespreken waarin nieuw toezicht zich onderscheidt van klassiek toezicht. Niet alleen in theorie, maar juist gecombineerd met voorbeelden om de uitwerking in de praktijk zo duidelijk mogelijk te hebben. Dit is de basis voor het herkennen en benoemen van de verschillende stijlen.
Bewust worden van je eigen stijl van toezicht
In stap 2 onderzoeken we waar jij zelf of jouw RvT staat in dit geheel. Welke stijl hanteer jij, wat past het best bij jou? Ook kijken we naar de andere paradoxale stijl. Wat vind je daar goed en minder goed aan en waarom? Wie ben jij als toezichthouder en waar sta jij voor in het toezicht? Wat betekent het bijvoorbeeld voor jou als toezichthouder nieuwe stijl, wanneer je toetreedt tot een RvT waarin alleen de klassieke stijl gangbaar is? Wat of wie kom je dan tegen?
Ontwikkelen van de paradoxale stijl
We duiken er met stap 3 nog dieper in en nemen een kijkje in elkaars keuken. We gebruiken de ingrediënten van de andere stijl om te leren kijken vanuit andere perspectieven dan die van onszelf. Dit blijkt altijd het lastigste onderdeel te zijn, omdat het moeilijk is hierbij geen oordeel te vellen. De stempels ‘goed’ en ‘fout’ liggen hier op de loer. Door deze processen te benoemen, praktijksituaties te bespreken en te oefenen, gaan we hiermee aan de slag.
Toepassen van de juiste stijl
Met de nieuw verworven bagage, staan we in stap 4 stil bij wat een organisatie in een bepaalde ontwikkelingsfase nodig heeft om het toezicht van toegevoegde waarde te laten zijn. Welke (mix) van stijlen past hierbij? Hierbij neem je ook de trends mee die op de organisatie afkomen, de stijl van leiding geven van de bestuurder, de behoeften en eisen van stakeholders en wat voor team de RvT is. De effectiviteit van het toezicht is immers mede afhankelijk van hoe goed je de context begrijpt en hoe serieus je omgaat met je collega’s en stakeholders.
Samen werken aan de juiste stijl van toezicht
Door samen met stakeholders te werken aan goed toezicht dat past bij jouw organisatie, voel je dat als een verrijking, is mijn ervaring! Zij weten immers meer dan jij wat er in de organisatie speelt en hebben goede ideeën waarop je zou kunnen toetsen en wat of wie je wilt controleren. Als je als RvT niet samenwerkt, krijg je situaties zoals we in de zorg hebben gezien bij Daelzicht en Vanboeijen, waarbij de RvT onderuit ging. We zien het op dit moment in de mediabranche bij de Telegraaf Media Groep, waar de centrale ondernemingsraad zich niet gehoord voelt door de RvC en naar de Ondernemingskamer is gestapt. Kortom, de nieuwe generatie toezichthouders ontwikkelt samen met stakeholders hun toezicht én past de stijl van toezicht houden daar bewust op aan. Op deze wijze wordt de klant daar beter van!
Toezichthouders van de toekomst
Klassieke toezichthouders zijn vaak van mening dat ze de klant kennen op basis van klanttevredenheidsonderzoeken. Zij onderhouden het contact met de klant op een manier die de governance code voorschrijft, bijvoorbeeld twee maal per jaar.
Dat begint gelukkig te veranderen!
De koplopers in toezicht komen – terecht – uit bij die klantbehoefte en bij de wens om hun toezicht vorm te geven op basis daarvan, met als doel de organisatie een stap verder te helpen.
Ga dus uit van evidence based toezicht: proefondervindelijk toezicht houden en daarover in verbinding zijn met je stakeholders, waarbij de regels voorwaardelijk zijn. Dát in tegenstelling tot rule- of principle-based toezicht, waarin regels of principes (o.a. governance code zorg) juist leidend zijn. Ik hoor deze toezichthouders dan ook zuchten als er weer nieuwe regels komen.
(VIP) Opleiding tot Toezichthouder Nieuwe Stijl
Voor toezichthouders en talentvolle professionals die daadwerkelijk als toezichthouder of commissaris aan de slag willen, heeft De Erkende Toezichthouder de Opleiding tot Toezichthouder Nieuwe Stijl met evidence-based toezicht ontwikkeld. Deze heeft ook een VIP-variant die veel extra’s biedt. Op basis van een uitgebreide intake wordt een individuele begeleiding geboden die precies is toegesneden op jouw leerbehoeften. Deze kan bestaan uit een-op-een gesprekken in relatie tot de opdrachten uit de opleiding, zoals reflecteren op je eigen propositie en stijl, het oefenen van pitches, het verbeteren van je LinkedIn profiel, het redigeren van je curriculum vitae en sollicitatiebrieven etc. Ook krijg je toegang tot bijeenkomsten waar alleen toezichthouders en commissarissen komen en bezoek je hun netwerken en andere podia die bij jouw commissariaat passen. Wil je meer weten? Of de digitale flyer met uitgebreide informatie over de opleiding aanvragen? Neem dan contact op met Caroline Wijntjes, eigenaar van De Erkende Toezichthouder.
Mooi en helder stuk op de huidige dynamiek.
Als je stap 3 en 4 omdraait wordt het wegblijven van de goed-fout discussie makkelijker.
Dan wordt de behoefte van de organisatie leidend en niet de persoonlijke voorkeur.
Dan kan je samenwerking beschrijven op basis van de toegevoegde waarde en gewenst resultaat.
Dank je wel voor je compliment en je aanvulling!
Je tip klopt helemaal als je beide stijlen in de praktijk al weet toe te passen. Dan is het beter stap 3 en 4 om te draaien.
Het is echter anders als je je nog niet bewust bent van verschillende stijlen en hun toepasbaarheid. Dan zul je eerst moeten ontdekken vanuit welk ander perspectief dan je gewend was, toezicht te houden (stap 3).