Toezichthouders professionaliseren hun rol steeds verder. Ze willen vooruit, nog beter toezicht houden en ertoe doen. Een terugkerend vraagstuk in de begeleidingen van RvT’s is de balans in je toezicht: waar wil je als Raad van Toezicht veel aandacht aan besteden, en waar juist minder? Een veelgehoorde aanname binnen RvT’s is dat meer financiële informatie leidt tot betere beslissingen. Maar is dat wel zo?
Veel toezichthouders met financiën in hun portefeuille willen maar al te graag tot in detail grip houden op de cijfers. Ze vragen om nog diepere analyses en uitgebreidere toelichtingen. Maar als in de praktijk blijkt dat financiën niet in de ’top drie’ van je toezicht prioriteiten staat, is dat echt niet nodig. De financiële basis is dan immers op orde. De valkuil is echter dat de behoefte blijft bestaan om toch de puntjes op de ‘i’ te willen zetten.
De valkuil van te veel informatie
Caroline Wijntjes, Founder van De Erkende Toezichthouder, ziet: “Toezichthouders willen zekerheid. Ze denken dat meer data leidt tot betere besluiten. Maar in werkelijkheid leidt het vaak tot een gevoel van schijncontrole. Als je goed toezicht wilt houden, moet je bepalen waar je prioriteiten als RvT liggen en daarop focussen.”
Waar ligt de échte toegevoegde waarde van toezichthouders?
In de huidige tijd ligt de nadruk in het toezicht steeds meer op relaties, netwerken en samenwerkingen. Financiële besluitvorming is niet alleen een kwestie van cijfers en data. Gedrag achter financiën speelt een grote rol. Psychologische en gedragseconomische factoren beïnvloeden immers hoe mensen financiële keuzes maken. Toezichthouders kunnen effectiever toezicht houden door inzicht te krijgen in de dynamiek van de bestuurder.
Financiële besluitvorming is niet alleen een kwestie van cijfers en data. Financieel gedrag speelt een grote rol.
Je kunt aansluiten bij je eigen prioriteiten in het toezicht, door de vraag te stellen: hoe verhoudt het financieel gedrag zich achter de data, die gepaard gaat met samenwerkingen en netwerken? Dus niet de financiën en data zelf staan centraal, maar hoe de bestuurder zich daartoe verhoudt. Een reuze interessant gegeven dat vaak over het hoofd wordt gezien door een RvT. Hieronder geef ik je graag een aantal vragen en inzichten mee hoe je als toezichthouder hiermee om kunt gaan.
Handvatten voor gedrag achter financieel toezicht
- Realistisch mensbeeld – Begrijp dat financiële besluitvorming niet puur rationeel is. Emoties en gewoontes daarachter spelen een grote rol. Welke zie jij bij je bestuurder?
- Gedragswetenschappelijke experimenten – Onderzoek hoe financiële keuzes in de organisatie worden gemaakt, en welke factoren ze beïnvloeden.
- Slimme interventies – Stimuleer in je toezicht betere financiële keuzes door subtiele aanpassingen, zoals bijvoorbeeld het standaardiseren van voordelige opties of het vergelijken van financiële prestaties met andere organisaties.
- Effectmeting – Kijk niet alleen naar cijfers, maar ook naar wat het met mensen in en om (stakeholders) de organisatie doet.
- Samenwerking – Werk samen met financiële experts én gedragswetenschappers om financiële keuzes beter te begrijpen en te beïnvloeden.
Van controle naar focus
Het is verleidelijk om als toezichthouder grip te willen houden door meer informatie op te vragen. Maar écht goed toezicht vraagt om het stellen van de juiste prioriteiten en het gedrag erachter mee te nemen. Caroline: “De kunst is om los te laten wat minder belangrijk is en te focussen op waar je als RvT echt waarde kunt toevoegen.”
Wil je als toezichthouder jouw impact vergroten? Dan is het tijd om minder te vertrouwen op de hoeveelheid informatie en meer op de kracht van scherpe keuzes. Tijdens de verdiepingsmodule Toezicht op financiën & business intelligence gaan we hier verder op in. Voor vragen, neem contact op met Caroline Wijntjes.