Door gastblogger Bea Vlieger – Ruitenberg – commissaris Afvalsturing Friesland
Bea Vlieger-Ruitenberg
Eén tafel: verschillend perspectief
Bij verschillende organisaties heb ik in diverse functies aan meerdere kanten van de tafel gezeten. Op dit moment ben ik concerncontroller en manager bedrijfsvoering bij een zorgorganisatie in Flevoland. Vrij recent was ik daar samen met de manager Zorg interim-bestuurder in een overgangsfase van de organisatie.
Vanaf 2015 ben ik bestuurslid van de Rekenkamer Oost-Nederland en sinds 2016 ben ik commissaris bij een afvalsturingsbedrijf in Friesland. Dat werd ik op voordracht van de Noord-Veluwse gemeenten die naast de Friese gemeenten een aandeel hebben in het afvalsturingsbedrijf. Directie en medewerkers hebben een passie voor de ‘circulaire economie’ en zijn hierin erg vooruitstrevend!
Kantelproces: van verticaal naar horizontaal
Bij deze organisaties maak ik de overgang mee van de klassieke organisaties met een verticale hiërarchische structuur naar vormen waarin samenwerken in wisselende samenstellingen steed
s meer de bepalende factor voor succes wordt. Netwerkorganisaties schieten als paddenstoelen uit de grond en dat vraagt om een andere vorm van sturing, verantwoording en toezicht. Die ontwikkeling intrigeert mij enorm en ik wil daar graag vanuit verschillende rollen en invalshoeken een positieve bijdrage aan leveren.
Wie verandert wie?
Wat mij opvalt in dat kantelproces is dat bestuur/directie, management en toezicht lang niet 
altijd gelijk opgaan. Wie verandert wie? Of misschien zelfs: wie remt wie, is dan de vraag. En hoe voorkom je als RvT dat je de aansluiting mist, de snelheid van veranderingen moeilijk bij kan houden, niet goed kan anticiperen op externe ontwikkelingen en inherent daaraan, de veranderende rol van de toezichthouder niet optimaal kan invullen?
Het gaat daarbij vaak om de mate van betrokkenheid. Hoe maak je dat concreet? Kun je te betrokken zijn? Gaat betrokkenheid ten koste van objectiviteit en onafhankelijkheid? Het lijkt soms wel of er een soort angst is voor betrokkenheid. Om in dit proces een stap verder te komen is het belangrijk dat bestuurder én RvT uitspreken waar pijnpunten zitten.
Eerlijk durven zijn
Goed bestuur heeft slagvaardigheid nodig. En dat vraagt op zijn beurt om toezicht 3.0. Met toezichthouders die intrinsiek gemotiveerd zijn om feeling met de organisatie en haar externe stakeholders te hebben en houden. Dat matcht niet met een situatie waarin toezichthouders blijven zitten uit gemak en vanwege (vermeende) continuïteit en daarbij de maximale termijn (soms 
zelfs met verlengingen) uitzitten. De RvT kan dan een risico gaan vormen voor de slagvaardigheid. Is er een kritische afweging gemaakt wat de organisatie nodig heeft? De RvT moet meerwaarde hebben voor de organisatie en moet die meerwaarde ook weten te borgen. Hoe verhoudt zich dat tot het klassieke systeem van werving en selectie van nieuwe leden voor de RvT? Tot nog toe kiest de raad zelf haar nieuwe leden. Wordt het niet tijd om dat systeem eens tegen het licht te houden?
Inhoud workshop Broedplaats
Bij de Broedplaats Vernieuwing in Toezicht ga ik tijdens mijn workshop daarover graag met jullie in gesprek om samen een stap verder te komen met onderstaande vragen.
- Hoe kunnen we het bestaande patroon van werven en selecteren doorbreken en de meerwaarde van de RvT borgen?
- Hoe zorg je er als RvT voor dat je werving & selectie toekomstproof zijn?
- Hoe kun je als bestuurder/directie of nieuw RvT-lid invloed uitoefenen op werving & selectie van de RvT?
- Vinden we dat andere belangrijke stakeholders (buurt, netwerk, maatschappelijke organisaties enz.) invloed moeten hebben op werving en selectie en zo ja hoe dan?
Daarbij stellen we steeds het belang van de klant voorop en kijken we naar het soort toezicht waar die klant beter van wordt.
Ook benieuwd naar de workshop van Bea Vlieger – Ruitenberg?
Kom naar onze Broedplaats Vernieuwing in Toezicht op 1 februari in Zwolle.
Bea Vlieger – Ruitenberg
Profiel op LinkedIn