Niks komkommertijd! Ook in de zomer hoor ik veel verhalen uit de praktijk van het toezicht. Als het niet is tijdens het ondersteunen van RvT’s, dan wel in mijn netwerk, de pers, op tv en via social media. Ze gaan o.a. over de invulling van de rol van de RvT en over de gedragsverandering die nodig is bij de omslag van klassiek toezicht naar nieuw toezicht. Innoveren dus.
Uit recent onderzoek van de PA Consulting Group blijkt dat 66% van de 800 directieleden denkt dat de organisatie alleen kan overleven door innovatie. Slechts 24% verwacht die innovaties ook te kunnen realiseren. De top zou het ontberen aan visie of beeld om zelf de innovatie te kunnen leiden, zo luidt de conclusie die de directieleden nota bene zelf trekken. Uit de reacties op de social media blijkt dat deze onderwerpen sterk leven bij (aankomende) toezichthouders. Reden om dieper in te gaan op hoe je toezicht nieuwe stijl ontwikkelt.
Een paar berichten die de afgelopen weken in mijn netwerk veel aandacht trokken:
- ‘Rol RvC moet breder en dieper. Governance Code niet stevig genoeg. Nieuw type onderneming nodig.’ ( n.a.v. artikel in het Financieel Dagblad)
- ‘Gedetailleerdheid Corporate Governance Code leidt niet tot gedragsverandering bij toezichthouder en commissaris’ (n.a.v. artikel van Duitslandnieuws)
- ‘Wat is de rol van HR bij nieuw organiseren?‘ (n.a.v. artikel in PW De Gids)
Het zijn onderwerpen die direct met de dagelijkse praktijk van het toezicht te maken hebben en die toezichthouders logischerwijs aanspreken. Maar ik denk dat er meer aan de hand is.
Veelzeggende signalen
De achtergrond van onder andere bovenstaande artikelen weerspiegelt de onderstroom van toenemende aandacht voor een toekomstbestendige economie, waarbij bedrijven en organisaties zich niet alleen richten op financiële targets, maar zich ook verbinden aan maatschappelijke doelen. Daar hoort een bredere blik bij op de verschillende soorten stakeholders dan de governance codes van ons vragen. En dat gaat weer hand in hand met Toezicht Nieuwe Stijl, waarin waarde(n) gericht toezicht centraal staat.
Praktische vertaling
Hoe je daadwerkelijk (maatschappelijke) waarde(n) toevoegt als toezichthouder, is een onderwerp dat mijn netwerk, net als ik, hartstikke interessant vindt en waarover ik graag het gesprek aan ga met (aankomende) toezichthouders. Ik merk dat er ook aan hun kant behoefte is om het samen te hebben over de nieuwste inzichten op het gebied van Toezicht Nieuwe Stijl en hoe je die praktisch kunt vertalen naar je eigen RvT, met als doel de organisatie verder te helpen. Je kunt dan denken aan een organisatie met zelfsturing die niet meer hiërarchisch is ingericht, maar met nieuwe organisatievormen zoals cirkels werkt. Hoe ga je daar als RvT (en in je toezicht) mee om?
Betrokken zijn bij waarde(n)gericht toezicht
Ik merk trouwens dat een gesprek vaker mogelijk is dan je in eerste instantie zou denken. Het leuke van social media is dat je ook kunt praten wanneer je niet tegenover elkaar aan tafel zit. Soms ontstaat er discussie, soms is de interactie beperkter en zie je de waardering voor een onderwerp terug in het aantal malen dat mensen je bericht interessant vinden of delen. Die informatie is net zo waardevol, want het weerspiegelt de betrokkenheid met het gemeenschappelijke gedachtegoed over waarde(n)gericht toezicht. Zo werd mijn tweet over de rol van de RvT in relatie tot de governance code ruim 2.000 maal bekeken en waren er vele tientallen reacties, retweets, likes en kliks op het betreffende artikel in het Financieel Dagblad. Ook mijn artikel over toezichtstijlen en , werd op LinkedIn en Twitter meer dan 2.000 keer bekeken.
Interactie creëert draagvlak
De signalen via de social media zijn daarom voor mij minstens zo belangrijk als een gesprek. Mensen drukken er namelijk van alles mee uit. Ze zijn het ermee eens (of niet), herkennen de situatie, willen er iets mee, leggen het uit aan anderen, steken collega toezichthouders een hart onder de riem, willen dat er iets verandert, gaan nadenken, krijgen ideeën. Het roept het beeld bij me op van de spreekwoordelijke steen in de vijver en de kringen die steeds groter worden. Weliswaar een cliché, maar dat is het niet voor niets geworden tenslotte!
Kortom, het zijn signalen van verandering. Veranderingen die steeds breder worden gevoeld. Ze komen ook van meer verschillende kanten. Steeds grotere groepen mensen krijgen te maken met nieuwe vormen van organiseren en daarmee indirect ook met nieuw toezicht.
Mentaliteitsverandering
De overgang van klassiek toezicht naar toezicht nieuwe stijl heeft tijd nodig. Het vraagt mentaliteits- en gedragsveranderingen. RvT’s en RvC’s moeten daarin een belangrijke rol spelen. Zelfs een grotere rol dan een governance code heeft. Een vergelijking van Duitse en Nederlandse corporate governance codes leidde tot de conclusie dat het invoeren weliswaar zinvol is geweest, maar dat de focus op de kwaliteit van de bepalingen moet liggen en niet om het aantal en de mate van detail. De Nederlandse code bleek veel uitvoeriger dan de Duitse, maar het effect lijkt niet groter te zijn dan in Duitsland en leidt niet tot gedragsverandering.
Klantbehoefte uitgangspunt
Die gedragsverandering moet er wel komen wanneer je daadwerkelijk waarde wilt toevoegen. Gelukkig zie ik wel degelijk de beweging dat steeds meer toezichthouders hun aandacht richten op de klantbehoefte en op de wens om hun toezicht vorm te geven op basis van die behoefte. Een duidelijk teken van mentaliteitsverandering. Ze zoeken nadrukkelijk het contact met hun stakeholders en worden daar steeds actiever en creatiever in. Daarmee neemt het vertrouwen in je toezicht toe! Tijdens de Broedplaats Vernieuwing in Toezicht in februari van dit jaar was dit dan ook een onderwerp waarover intensief van gedachten werd gewisseld.
Zorg dat de organisatie overleeft!
De veranderingsprocessen binnen organisaties, bestuur en toezicht lopen lang niet altijd parallel. Soms loopt de bestuurder voorop met innovaties en soms een stakeholder of de toezichthouder. In alle gevallen moet de RvT de discussie aan gaan om de organisatie op termijn te laten overleven! Uitgangspunt is daarbij natuurlijk altijd de organisatie een stap verder te helpen, door samen de veranderingen aan te gaan. Hoe ga jij deze discussie aan? Wat helpt wel of wat juist niet? Een mooie uitdaging om mee aan de slag te gaan!
Ook zin om aan de slag te gaan met de nieuwste inzichten over Toezicht Nieuwe Stijl en te kijken hoe je de vertaalslag kunt maken naar jouw eigen RvT of RvC?
Bekijk onze basismodule Op weg naar Nieuw Toezicht die tegenwoordig ook veel in-company wordt gegeven, of neem contact op met Caroline Wijntjes.
* art. op duitslandnieuws.nl 17-02-2015