Wat is toezicht houden nieuwe stijl? 

De toezichthouder nieuwe stijl is ambitieus en vergadert zoveel als nodig is voor goed toezicht. Deze toezichthouder is intrinsiek gemotiveerd, wil leren en is aanspreekbaar op het eigen functioneren en op het uitvoeren van het toezicht. Het is overigens net zo vaak een vrouw als een man vanaf een gemiddelde leeftijd van achter in de twintig tot zo’n zestig jaar.

Het gaat daarbij niet alleen om hoeveel kennis en ervaring je hebt. Het gaat vooral om wie je bent als toezichthouder, en over welke vaardigheden je beschikt. Kennis is immers in te huren en jouw ervaring is niet overal toepasbaar. De toezichthouder nieuwe stijl omarmt digitalisering, duurzaamheid, diversiteit en inclusiviteit, en andere transitie elementen. Is open en transparant. En gaat het gesprek aan met mensen in de organisatie.

In het toezicht werkt deze toezichthouder vooral samen met collega-toezichthouders en interne stakeholders voor goed toezicht, ieder vanuit z’n eigen rol. Er moet immers draagvlak zijn voor het toezicht. Dat betekent dat je communicatief wendbaar moet zijn. Je hebt goed inzicht in welke waarden en normen je met elkaar deelt. En hoe je waarde toevoegt en daarop reflecteert zijn voorwaarden voor die goede samenwerking. De toezichthouder nieuwe stijl krijgt energie van klankborden en advies geven aan de bestuurder, en controleert als dat (wettelijk) echt nodig is.

Wat doen toezichthouders nieuwe stijl anders? 

Toezichthouders nieuwe stijl doen hun werkzaamheden veel meer vanuit hun eigen kracht en niet vanuit macht en positie. Van daaruit kijken ze naar vraagstukken als: Wat voor team zijn wij? Waar liggen onze sterktes en verbeterpunten? Wat zijn onze gedragspatronen? Hoe kunnen wij waardevol zijn voor de organisatie en de bestuurder?

In de klassieke stijl van toezicht houden wordt veel meer uitgegaan van opgedane ervaringen die automatisch lijken te gelden voor de organisatie waarop je toezicht houdt. Deze toezichthouders zenden veel meer en gaan er (stiekem) vanuit dat wat zij vinden, de bestuurder ook maar móet doen. Waarbij ze veel meer gericht zijn op inhoud. Terwijl de toezichthouder nieuwe stijl gericht is op de inhoud én op proces, interactie en emotie die daarbij horen. Toezichthouders nieuwe stijl zijn proactief in hoe je in het toezicht kunt anticiperen op (aankomende) transities.

Hoe uit de nieuwe stijl van toezicht houden zich in de manier van werken binnen de RvT? 

Je ziet dat toezichthouders nieuwe stijl veel meer focus aanbrengen in hun toezicht, en die themagewijs behandelen. Thema’s die een grote rol spelen in transities: digitalisering, duurzaamheid, netwerken, samenwerken, enz. Thema’s die toegespitst zijn op maatschappelijke waarden en missies die organisaties voorstaan. Daarvoor zijn meer feminiene waarden nodig. Ofwel: vrouwelijke waarden die meer gericht zijn op de lange termijn, het minder nemen van risico’s en meer gericht zijn op relaties. Daarnaast zie je dat toezichthouders nieuwe stijl goed reflecteren op hun eigen gedrag: op wat én hoe ze het doen. Ze staan niet 1 x per jaar stil bij alleen een zelfevaluatie, daar zijn ze regelmatig mee bezig en daarop is hun manier van werken afgestemd. Zodat je wendbaar bent en blijft als RvT.

Als een toezichthouder nieuwe stijl iets van een ander vindt, dan wordt dit vaak gelijk uitgesproken. Zo is er rondom een vergadering ruimte voor een voor- en nazit, en/ of wordt de interactie en emotie in de RvT-vergadering besproken. Daarvoor is ruimte vrij gemaakt. Op deze manier leer je sneller.
Stel, in een vergadering moet een belangrijk besluit genomen worden, en je weet van elkaar dat de denkstijl van de zwarte hoed* (advocaat van de duivel) in de RvT van nature ontbreekt. Dan kan er in de voorzit afgesproken worden dat er extra aandacht is tijdens de vergadering om het besluit ook vanuit dit perspectief te bespreken. In de nazit kijk je terug of dat goed is gegaan, en of dit het gewenste effect heeft gehad.

*Methodiek van Edward de Bono: “De zes hoofddeksels”

Wil jij je verder verdiepen in toezicht houden nieuwe stijl? Neem dan eens deel aan de Oriëntatieweek Is toezichthouder worden iets voor mij? Of neem contact op met Caroline Wijntjes voor een opleiding die bij jou past.