Lucie Musterd is een doorgewinterde waarnemer die al jarenlang haar sporen heeft verdiend als toezichthouder, vooral in de zorgsector. Al vanaf de prille beginjaren van De Erkende Toezichthouder in 2012 heeft zij een band met Caroline Wijntjes. Ze hebben destijds uitgebreid gediscussieerd over hun belevenissen en inzichten met betrekking tot het uitoefenen van toezicht. Bovendien maakt Lucie in de jaren negentig de transformatie van een beleidsbepalend bestuur naar een Raad van Toezicht mee.
Al vanaf het begin verzette Lucie zich tegen de toen veelgehoorde uitspraak: ‘de RvT staat op afstand’. Daarmee was zij een pleitbezorger van toezicht nieuwe stijl, al voordat die term ingeburgerd raakte of zelfs maar bedacht was. Lucie: “Ik zei toen steevast: ‘Nee, dat klopt niet. Toezicht houden is niet op afstand staan, toezicht houden is andere verantwoordelijkheden hebben dan de bestuurder.’ Dat loopt als een rode draad door alles heen. Voor mij is dat heel vertrouwd, en dat geldt gelukkig voor steeds meer toezichthouders.”
Grip op digitalisering
Lucie kwam als toezichthouder steeds vaker in aanraking met digitalisering. Zowel in de praktijk, bijvoorbeeld in de managementletter van de accountant, als via Skipr, de dagelijkse nieuwsbrief voor de zorg. Patiëntendossiers, werken met robots, van alles kwam langs. Lucie: “Ik realiseerde me dat ik daar te weinig van wist. Er gebeurt veel en ik merkte dat ik er geen grip op had.
Ik wilde op z’n minst zicht krijgen op wat de digitale transitie betekent voor toezichthouders. Zo zie ik dat er vaak als een soort automatisme allerlei nieuwe commissies in het leven worden geroepen. Voor vastgoed bijvoorbeeld, en de laatste tijd ook voor ict. Maar moet je op die manier kijken naar toezicht? Ik wilde me bewuster zijn van mijn rol op dit gebied en daarom besloot ik de verdiepingsmodule Toezicht op digitalisering te volgen.”
Betrokken toezichthouder
De drang om zich te blijven ontwikkelen is kenmerkend voor Lucie en komt haar ook als toezichthouder goed van pas. Lucie daarover: “Ik ben toezichthouder bij meerdere organisaties. Wat ik bij de een ontdek, ervaar of leer, kan ik bij de ander vaak weer gebruiken. Dat heeft me veel opgeleverd. Zo werd het bijvoorbeeld steeds duidelijker wat de vragen zijn die horen bij de verantwoordelijkheid als toezichthouder. Dat heb ik heel helder voor ogen, en daardoor kan ik vaak iets nieuws toevoegen aan de discussie. Ik kom met vragen die níet op de agenda staan.” En voor het onderwerp digitalisering heeft Lucie inmiddels ook beter de juiste vragen paraat.
Koudwatervrees
Al tijdens de voorbereiding van de bijeenkomst die deel uitmaakt van de verdiepingsmodule, merkte Lucie dat digitalisering niet een onderwerp is waar je bang voor hoeft te zijn. Bijzonder enthousiast is ze over het bijbehorende e-book. Lucie: ‘”Het onderwerp roept misschien de associatie op dat het allemaal heel erg voor techneuten is, maar zo is het niet. In het e-book komen alle relevante onderwerpen aan de orde op een begrijpelijke manier. En wat ik echt als heel erg handig en praktisch ervaren heb, zijn de vragen na ieder hoofdstuk. Vragen die je als toezichthouder aan de bestuurder kunt stellen. Mede daardoor gaf het e-book mij het vertrouwen dat digitalisering niet die enge nieuwe wereld is die het me eerst leek.”
Juiste vragen
Het kunnen toepassen van de nieuwe kennis komt voor een belangrijk deel door de vragen waar ieder hoofdstuk mee eindigt. Nu Lucie het e-book opnieuw doorneemt, is dat een aspect dat des te meer opvalt. Ze zegt erover: “Al dan niet uitbesteden is een thema dat nu speelt in een van mijn RvT’s. We moeten na gaan denken wat we ermee gaan doen. En juist dan is het zo fijn om die vragen te hebben. Dat vind ik heel goed van De Erkende Toezichthouder: die focus op het stellen van de juiste vragen. Ik weet nog dat ik dat eerst wat vaag vond. Hoe kun je de juiste vraag stellen als je niets over het onderwerp weet? Dit e-book is daarom een prachtig handvat: uitleg in combinatie met vragen die passen bij jouw verantwoordelijkheid als toezichthouder. Dat helpt enorm. Ik weet nu precies welke vragen ik ga stellen in mijn volgende vergadering en wat ik daarmee wil bereiken.”
Soft signals
Het interpreteren van de antwoorden is een ander belangrijk punt. Lucie: “Wat ik mooi vond in het e-book, is dat je daarin niet moet denken in goed of fout. Je vraagt iets omdat je het zelf niet weet, dus je kunt het antwoord ook niet altijd wegen. Maar je kunt wel zien hoe de bestuurder non-verbaal reageert. Of die het een ongemakkelijke vraag vindt bijvoorbeeld. En dat is eigenlijk al minstens zo belangrijk als het antwoord dat je krijgt. Je hoort vaak dat je alert moet zijn op soft signals, en dit is er dus eentje: de manier waarop je het antwoord krijgt.”
Praktijksituaties
Lucie vond de voorbereiding met het e-book en de daaropvolgende lesdag een goede mix. De inhoud van het e-book, de toelichtende filmpjes en de praktijkervaringen van de docent sloten mooi op elkaar aan, waardoor het onderwerp nog meer begon te leven. Lucie: “En wat ik aan het eind heel goed vond, was dat de docent expliciet de vraag stelde: ‘Wat is het eerste dat je nu gaat doen met deze kennis?’ Mijn antwoord was dat ik in mijn organisatie met de bestuurder zou gaan praten die ict in zijn portefeuille heeft, over hoe het daar op dit gebied nu allemaal gaat. En dat heb ik ook daadwerkelijk gedaan.” Met deze vraag liet docent Werner Zuurbier de deelnemers dus meteen de verbinding maken naar je toezichthouderspraktijk, wat er tevens voor zorgt dat de nieuwe kennis beter beklijft.
Meer weten over de verdiepingsmodule Toezicht op digitalisering?
Je kunt de module op locatie volgen en ook online.
Meteen inschrijven is ook mogelijk en doe je hier.
Heb je vragen, stel ze gerust en neem contact op met Caroline Wijntjes.
Lucie Musterd, zie haar LinkedInprofiel, is eigenaar van Musterd Organisatieadvies en toezichthouder bij diverse organisaties.