Je hoort het nog regelmatig: er is sprake van een kloof tussen de RvT en het operationele deel van een organisatie. De RvT weet dan niet goed wat er leeft bij de medewerkers, en/of andersom: cliënten, huurders, docenten, leerlingen of andere stakeholders merken niets van het bestaan van de RvT. Hoe verander je dat?
De Erkende Toezichthouder is een grote voorstander van deze ontwikkeling om als RvT verbinding te hebben met de klant voor wie je toezicht houdt. Zo mochten we toezichthouders werven en selecteren voor twee vacatures in de RvT bij Openbare Scholengemeenschap Sevenwolden in Heerenveen en stelden we voor een leerling op te nemen in de sollicitatiecommissie. De klanten van een onderwijsinstelling zijn tenslotte de leerlingen en dus is de stem van deze groep van groot belang bij de keuze van nieuwe toezichthouders.
Over dit proces spraken we leerling Sil Verburg en RvT-lid Lidewij Gerner. Wat voor vragen stelde Sil, hoe reageerden de kandidaten daarop en wat was de meerwaarde?
——————-
In het voorgesprek dat ik met leerling Sil Verburg had, vertelde hij: ‘Ik heb nog nooit iets gemerkt van de Raad van Toezicht en ik kan me eigenlijk niet goed voorstellen hoe de leden zouden kunnen begrijpen wat er leeft onder de leerlingen.’ De belangrijkste taak van Sil werd dan ook om te toetsen of de kandidaten zich konden verplaatsen in de leefwereld van de (puber)leerling. Hij had daar een aantal vragen voor geformuleerd waarmee hij de kandidaten regelmatig verraste.
Gehoord worden
Sil Verburg is een 14-jarige vwo-leerling en maakt deel uit van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) van OSG Sevenwolden. Op de vraag waarom hij gehoor gaf aan de oproep aan leerlingen om zitting te nemen in de GMR vertelt hij: ‘Ik vind dat er vaak niet goed naar mij als leerling wordt geluisterd en als je deel uitmaakt van de GMR heb je een stem en kun je je mening kwijt.’
Al tweemaal eerder had Sil zitting in een sollicitatiecommissie en die ervaring kwam hem goed van pas in het selectietraject voor de twee nieuwe leden van de RvT voor OSG Sevenwolden. ‘Bij die eerdere gesprekken hield ik me heel erg aan de vragen die ik van te voren had opgeschreven, maar ik weet nu veel meer wat alles betekent en hoe het werkt. Daardoor kan ik echt meepraten en het gesprek voeren.’
Kennis delen
De kandidaten voerden twee gesprekken. Het eerste met Sil en RvT-lid Lidewij Gerner, het tweede met twee ouders en de bestuurder, die werden ondersteund door De Erkende Toezichthouder. Lidewij Gerner is een ervaren toezichthouder in zorg en onderwijs, de sectoren waar haar hart naar uitgaat. Over haar drijfveren als toezichthouder vertelt Lidewij: ‘Ik vind kennis en ervaring inzetten belangrijk.
Zo geef ik iets terug aan de maatschappij en tegelijkertijd heb ik er iets aan voor mijn eigen ontwikkeling. Bovendien kan ik door mijn verschillende rollen, in mijn werk en als toezichthouder, vanuit meerdere perspectieven kijken naar de organisatie en de mensen daarin. Een leerling betrekken bij de selectieprocedure zag ik dan ook helemaal zitten. Anders denk je toch weer voor een ander en dat wilden we nu juist voorkomen.‘
Vragen en doorvragen
Voor Sil was het fenomeen RvT nieuw: ‘Ik ben het maar gaan googelen en vond het toen logisch dat zoiets er is. Waar ik in de gesprekken achter wilde komen, was of ze weten wat er in deze tijd bij pubers leeft. Daarom vroeg ik ze hoe zij een RvT zien. Ik liet ze uitleggen wat voor werk ze zouden gaan doen. De eerste reactie was altijd dat ze begonnen te lachen. Maar ik vroeg het niet omdat ik het zelf niet wist, ik wilde ze aan het denken zetten: of ze vinden dat leerlingen moeten weten wat ze doen. Daar hadden ze lang niet altijd over nagedacht.’
Grote meerwaarde
Een andere vraag van Sil ging over de invloed van buitenaf op leerlingen, zoals of ze de invloed kennen die social media hebben op de leerlingen? Lidewij Gerner: ‘Ik vond dat een hele mooie vraag, die ik zelf niet gesteld zou hebben. De antwoorden waren divers en voor een deel ook wat je zou verwachten. Maar Sil vroeg daar dan vervolgens heel goed op door. Daardoor kwam hier mooi de nabijheid of de afstand tot de leerlingen naar voren en ook de relatie met de bestuurder.’
Verstoppen werkt niet
Bij de vraag ‘wie bent u als mens’, voelde niet iedereen zich even gemakkelijk. Uit zo’n open vraag kun je veel afleiden en dat was precies Sil’s bedoeling. Waren de kandidaten open, stapten ze snel over op hun cv? In dat geval greep Sil in: ‘Ik lees het cv wel, maar dat zegt mij niet zoveel. Dat zijn allemaal maar papiertjes.
Ik kijk veel liever wie iemand als mens is, dan wat hij of zij allemaal gedaan heeft en zo kreeg ik een goed beeld.’ Lidewij vult aan: ‘Ik vond het knap hoe onbevangen Sil de gesprekken in ging. Zonder vooroordelen, op een prettige manier doorvragen, of de kandidaten terughalen naar de oorspronkelijke vraag. Daar kunnen veel volwassenen nog wat van leren. Mooi om te zien!’
Resultaat
Kunnen kijken vanuit de leefwereld van de leerling was dus een belangrijk criterium, maar uiteraard zijn er meer, zoals de teamsamenstelling. Als je diversiteit nastreeft in je RvT, zal dat ook in je voordracht tot uiting moeten komen. Lidewij: ‘Na afloop van ieder gesprek keken Sil en ik hoe iemand had gescoord, met plusjes en minnetjes. Wat ik heel leuk vond, was dat we steeds hetzelfde gezien en gehoord hadden. Het is mooi om te merken dat we vanuit onze eigen invalshoek steeds tot dezelfde conclusie kwamen. Voor het proces vond ik dat heel waardevol.’
Tot slot
Op de vraag of Sil weer bij een sollicitatieprocedure betrokken zou willen worden, is zijn antwoord een overtuigd ‘ja’. Ook voor Lidewij is het voor herhaling vatbaar. ‘Ik hoorde later dat ieder van de kandidaten blij uit ons gesprek kwam. En zo heb ik het ook ervaren. We hebben in onze commissie hele mooie gesprekken gevoerd met z’n tweeën. Er was niemand bij waarbij het moeizaam liep of ingewikkeld was. Ik zou zelfs overwegen om bij een vacature bij mijn primair onderwijsstichting een leerling uit groep acht een rol te geven. Want weet je, ik doe dit werk tenslotte om ervoor te zorgen dat kinderen goed onderwijs krijgen en daarbij hebben we de leerlingen nodig.’
Ook geïnteresseerd in werving & selectie? voor vacatures voor toezichthouders en commissarissen nieuwe stijl? Kijk voor meer informatie bij onze diensten, bij het onderdeel ‘Vacatures voor toezichthouders en commissarissen nieuwe stijl’ .
Heb je vragen, stel ze gerust en neem contact op met Caroline Wijntjes.
Lidewij Gerner is voorzitter van de RvT van ‘Op Kop’ en lid van de RvT van OSG Sevenwolden.