De toezichthouder als inspiratiebron

“Of ik mijn toezichthouder zie als inspiratiebron?” vraagt een bestuurder onlangs aan me in een training.
“Ja zeker!”, zeg ik.
Het was een tijdje stil.
“Nee, natuurlijk niet“, was het antwoord. “De meeste bestuurders maken gehakt van hun toezichthouders. Ze beheersen de informatiestroom, houden hun RvT op afstand met informatie die alleen zij weten en verdelen etc. Maar je vraag intrigeert me enorm, want hoe doe ik dat?”

Een andere bestuurder wist mij via de mail zelfs te vertellen: “De RvT en RvC stellen een bestuurder aan. Maar in de regel weten ze zelf niet wat er speelt, ze hebben het er alleen maar over in de vergadering en anoniem erbuiten. Ze hebben een geweldig vertrouwen in zichzelf opgebouwd uit een heel stoer groepsgebeuren, waarvan het drijfzand al even groot is als hun eigen drijfzand”. Dat zijn nogal boute uitspraken, maar wel heel eerlijk.

Ik vind het een groot probleem dat bestuurders verantwoording afleggen zien als een noodzakelijk kwaad, in plaats van als een deugd. En ik vind dat toezichthouders daar mede verantwoordelijk voor zijn.
Onderzoek van de Governance University en Grant Thornton*¹ laat zien dat 67% van de toezichthouders de samenwerking tussen bestuur en RvT als een probleem ervaart. Er is mij geen onderzoek bekend waarin geschreven staat hoeveel bestuurders de samenwerking met zijn of haar toezichthouders als een probleem ervaren. Maar mijn gevoel zegt me dat dat misschien nog wel eens hoger kan uitpakken.

Als toezichthouder je bestuurder(s) inspireren, betekent dat de resultaten van de organisatie omhoog schieten. Onderzoek van McKinsey (Uit: Global Investor Opinion Survey van MacKinsey & Company, july 2002) heeft uitgewezen dat er 12 – 14% meer opbrengst te behalen valt als er sprake is van goed bestuur.
Het betekent ook dat je als Raad van Toezicht of Commissarissen uitstekend kunt samenwerken, en je de klanten van de organisatie als de spil ziet waar het om draait.
Maar dat je gewoon kunt zeggen wat nodig is voor de organisatie, zonder dat iemand zich persoonlijk aangesproken voelt.
Dat je elkaar kunt waarderen om zijn of haar inzet en inspirerend vermogen.
Er flexibel geopereerd kan worden waardoor snel schakelen mogelijk wordt, als dat is vereist.
En je duurzaam toezicht houdt op kwalitatieve factoren als langetermijnbeleid, stakeholdermanagement en cultuur.

Wanneer ben jij als toezichthouder inspirerend?
De één haalt het uit de kleine dingen van de vergadering, de ander moet uren zwoegen om in het moment te komen. Iedereen denkt anders over inspiratie.

Inspireren is niet iets dat je kunt doen met het oogmerk een bepaald effect te bereiken bij de ander.
De meest inspirerende toezichthouders zijn niet bewust bezig om hun bestuurders te inspireren.
Ze doen gewoon dat waar hun hart ligt, waar ze in geloven. Dan kan er een vonk overslaan, ook al was dat niet hun doel.

Het is meer zo dat een inspirerende toezichthouder bij de ander iets wekt of wakker schudt, bijvoorbeeld een (sluimerend) verlangen om leiding te geven vanuit eigen diepe drijfveren.
De bestuurder wordt aangesproken in de ziel, op iemands eigen inspiratie. Zo kan een toezichthouder die voor honderd procent achter haar bestuurder staat in tijden van crisis, bij die bestuurder een verlangen wakker roepen om, met een zelfde onvoorwaardelijke inzet leiding te geven, of om de wens met collega toezichthouders een vergelijkbare verbondenheid te ervaren.

Dat wat iemand raakt zet degene in beweging. Mijn inschatting is dat veel toezichthouders geen idee hebben wat hun bestuurders echt beweegt.
Om dat te ontdekken moet je je verdiepen in de bestuurder als mens. Velen zullen verbaasd staan over hun bestuurder.
Ze ontdekken wellicht dat de creativiteit, de passie, de frisse ideeën en de kritische geest die ze zo graag willen, reeds lang aanwezig is.
Sommige toezichthouders komen er misschien achter dat zijzelf de grootste belemmering vormen voor het kunnen uiten van die inspiratie.

Anderen inspireren begint dus bij de toezichthouder zelf. In hoeverre is hij  of zij zelf in contact met de eigen drijfveren, met datgene wat hem of haar ten diepste beweegt? Alleen een geïnspireerd toezichthouder kan anderen inspireren. Iemand die zelf bewogen is door het werk dat hij doet, kan de bewogenheid van anderen voeden en versterken.

Via Individuele Coaching kun je reflecteren op hoe jij als toezichthouder kunt inspireren. Zo leer je te kijken naar hoe je als toezichthouder het beste uit jezelf, en daarna ook bij de bestuurder naar boven kunt halen.

Maar ook in het groepsprogramma over Het Nieuwe Toezicht Houden kunnen toezichthouders leren hoe ze via het waardegericht toezicht houden anderen kunnen inspireren.

Ik ben benieuwd naar hoe jij als toezichthouder je bestuurder(s) inspireert. Deel het met ons in je reactie hieronder! Dank je wel.

*¹ Uitdagingen in de RvC – problemen en oplossingen? door A. Klaassen en H.A. Rijken van Governance University en Grant Thornton, september 2011